रतन टाटा कर्मचाऱ्यांशी कसे वागायचे?

 *रतन टाटा कर्मचाऱ्यांशी कसे वागायचे?*

        रतनजी टाटा कर्मचाऱ्यांना आदराची व प्रेमाची वागणूक द्यायचे. प्रेमाने व नम्रतेने त्यांनी जग जिंकल होत. कर्मचाऱ्यांच्या बरोबर ते जेवायला बसायचे. कामगाराच्या खांद्यावर हात ठेवून त्याच्याशी गप्पा मारायचे.. आणि मी असेही काही अधिकारी बघितले, जे नोकरदार आहेत परंतु वरच्या पोस्टला असल्यामुळे त्यांना एक प्रकारचा अहंकार आलेला असतो.. कर्मचारी केबिनमध्ये आल्यानंतर त्याला साधे बस देखील ते म्हणत नाहीत. दहा दहा मिनिटं उभे राहूनच त्याने बोलायचे असते. काही अधिकारी तर समोर बसलेल्या कर्मचाऱ्यांसमोर स्वतः चहा पीत, बिस्किट खात असतात. व कर्मचाऱ्यांना चड्या आवाजात प्रश्न विचारत असतात. पण. त्यांना हे कळत नाही, ते माणुसकीला अपमानित करत आहेत. कर्मचाऱ्यांना नाईलाजाने त्यांना येस सर, व रिस्पेक्ट द्यावाच लागतो.. परंतु हा रिस्पेक्ट त्यांच्या खुर्चीला असतो हे देखील त्यांना कळत नाही.. अशा अधिकाऱ्यांना ज्या वेळेला देवाचा चाबूक बसतो व कंपनी त्यांना बाहेर काढते. त्यावेळेला त्यांनी केलेल्या वाईट कर्मामुळे त्यांना बाहेर नोकरी मिळण्यास खूप जड जाते. या अधिकाऱ्यांना गेटच्या बाहेर कर्मचारी पाहतात व लांब निघून जातात.. मित्रांनो लेखन प्रपंच यासाठी, की तुम्ही कितीही मोठे झालात तरी माणसाशी माणसाप्रमाणे वागा.. तुमच्यासमोर असलेला माणूस हा कुठल्याही संस्थेचा, मंडळाचा, युनियनचा प्रमुख नसला तरी तो त्याच्या घरातील प्रमुख असतो हे लक्षात ठेवा. दिवस बदलतात. एक रिक्षा चालवणारा माणूस महाराष्ट्राचा मुख्यमंत्री होतो. तर चहा विकणारा मुलगा देशाचा पंतप्रधान होतो. कल किसने देखा है.. म्हणून म्हणून सर्वांवर प्रेम करा, सर्वांना रिस्पेक्ट द्या. लक्षात ठेवा रामकृष्ण परमहंस म्हणाले होते, कुणाच्याही पायातील खडाव तूटल्याशिवाय राहत नाही... एकना एक दिवस प्रत्येकाला जमिनीवर यावेच लागते.. रतन टाटाजी व माझा कसलाही प्रकारचा संबंध आलेला नाही. परंतु त्यांच्या निधनाची बातमी ऐकून माझ्या डोळ्यात पाणी आले. त्यांची अंत्ययात्रा फेसबुकवर मी पाहत असताना, मी दोन मिनिटे हात जोडून भरलेल्या अश्रूंनी परमेश्वरा जवळ त्यांना स्वस्थ मुक्ती मिळो अशी प्रार्थना करत होतो.. 

*खरा आनंद*

> *“मला तुमचा चेहरा आठवायचा आहे जेणेकरून मी तुम्हाला स्वर्गात भेटेन तेव्हा मी तुम्हाला ओळखू शकेन आणि पुन्हा एकदा धन्यवाद देऊ शकेन."*

जेव्हा भारतीय अब्जाधीश रतनजी टाटा यांना एका रेडिओ प्रेजेंटरने टेलिफोन मुलाखतीत विचारले: "सर, तुम्हाला जीवनात सर्वात जास्त आनंद झाला , ती आठवण सांगाल का"?

रतनजी टाटा म्हणाले: "मी जीवनात आनंदाच्या चार टप्प्यांतून गेलो आणि शेवटी मला खऱ्या आनंदाचा अर्थ समजला."

पहिला टप्पा संपत्ती आणि संसाधने जमा करण्याचा होता. पण या टप्प्यावर मला हवा तसा आनंद मिळाला नाही.

मग मौल्यवान वस्तू गोळा करण्याचा दुसरा टप्पा आला. पण या गोष्टीचा परिणामही तात्पुरता असतो आणि मौल्यवान वस्तूंची चमक फार काळ टिकत नाही हे मला जाणवलं.

त्यानंतर महत्वाचा तिसरा टप्पा आला. तेव्हा भारत आणि आफ्रिका या देशातील 95% डिझेलचा पुरवठा माझ्याकडे होता. भारत आणि आशियातील सर्वात मोठ्या स्टील कारखान्याचा मी मालकही होतो. पण इथेही मला कल्पनेतला आनंद मिळाला नाही.

चौथा टप्पा होता जेव्हा माझ्या एका मित्राने मला काही अपंग मुलांसाठी व्हील चेअर विकत घेण्यास सांगितले. सुमारे 200 मुले होती. मित्राच्या सांगण्यावरून मी लगेच व्हील चेअर घेतली.

पण मित्राने आग्रह धरला की मी त्याच्यासोबत जाऊन मुलांना व्हील चेअर स्वहस्ते द्यावी . मी त्यांच्यासोबत गेलो. तिथे सर्व पात्र मुलांना मी स्वतःच्या हाताने व्हीलचेअर दिल्या. या मुलांच्या चेहऱ्यावर मला आनंदाची विचित्र चमक दिसली. मी त्या सगळ्यांना व्हील चेअरवर बसून इकडे तिकडे फिरताना आणि मजा करताना पाहत होतो..जणू ती सगळी मुलं पिकनिक स्पॉटवर पोहोचली होती, जणु काही कसलातरी विजयोत्सवच होता तो. त्या दिवशी मला माझ्या आत खरा आनंद जाणवला. मी तिथून परत जायला निघालो तेव्हा त्या मुलांपैकी एकाने माझा पाय धरला. मी हळूवारपणे माझा पाय सोडण्याचा प्रयत्न केला, परंतु मुलाने सोडले नाही आणि त्याने माझ्या चेहऱ्याकडे पाहिले आणि माझे पाय घट्ट धरले. मी झुकलो आणि मुलाला विचारले: “तुला आणखी काही हवे आहे का?”

मग मुलाने मला जे उत्तर दिले, त्याने मला धक्काच दिला नाही तर आयुष्याकडे पाहण्याचा माझा दृष्टीकोन पूर्णपणे बदलून टाकला.

मुलाने म्हटले: "मला तुमचा चेहरा लक्षात ठेवायचा आहे जेणेकरून मी तुम्हाला स्वर्गात भेटेन तेव्हा मी तुम्हाला ओळखू शकेन आणि पुन्हा एकदा धन्यवाद देऊ शकेन."

वरील विस्मयकारक कथेचे सार हे आहे की आपण सर्वांनी आपल्या अंतरंगात डोकावून विचार केला पाहिजे की, हे जीवन, संसार आणि सर्व ऐहिक कार्ये सोडल्यानंतर आपली आठवण राहील का?

> *कोणीतरी तुमचा चेहरा पुन्हा पाहू इच्छित आहे, ही भावना सगळ्यात जास्त आनंद देणारी असते.*

*भावपूर्ण श्रद्धांजली* 💐